4 February 2025
By Admin
Nadir Şimşek, Broker
………………………………..
Karadeniz Bölgesi’nin en değerli ürünlerinden biri olan fındığın geleceğini çağın gerekleri doğrultusunda planlamak kaçınılmazdır.
30 yılı aşkın birikimimle, fındık yetiştiriciliği ve ticaretinde karşılaştığımız sorunları derinlemesine ele alarak, mevcut durum tespiti ile yapay zeka ve dijitalleşme teması doğrultusunda, fındık sektörünün daha güçlenerek yolculuğuna devam edebilmesi için neler yapabileceğimiz konusunu kendi perspektifimden paylaşacağım.
Fındık; üretiminde dünya lideri olduğumuz bir ürün. Ancak üretimden ticaretine kadar hâlâ geleneksel yöntemlerin ağırlıklı olduğunu görüyoruz. Ancak bu durumu değiştirmek, çağın gereklerine uygun bir dönüşüm sürecini başlatmak kaçınılmazdır. Bu noktada, fındık sektöründeki temel sorunlara değinmek gerekmektedir. Şöyle ki;
Bu noktadan hareketle, özellikle iki konuya odaklanacağım: ilk olarak; “Lisanslı Depoculuk ve Lisanslı Depoculuk Sistemi’nin Sağladığı Avantajlar” ve akabinde “Fındık Ticaretinin Dijital Platformlarla Geleceğe Taşınması”.
Lisanslı Depoculuk, ürünlerin modern tesislerde saklandığı, güvenli bir sistemdir. Bu sistemde, ürün sahibine verilen Elektronik Ürün Senedi ticarette bir güvence ve teminat aracı olarak kullanılabilir.
- Depolama ve Lojistik Avantajları: Lisanslı depolar, fındık gibi hassas ürünlerin nem, sıcaklık ve ışık gibi faktörlerden etkilenmeden saklanmasını sağlar. Böylece ürünler, uzun dönemler boyunca aynı kaliteyle muhafaza edilebilir. Bu süreçte IOT (Nesnelerin İnterneti) tabanlı sensörlerle depolama koşulları sürekli izlenebilir ve kayıplar minimize edilebilir.
- Finansman Olanakları: Elektronik Ürün Senetleri (ELÜS), bankalar tarafından kabul edilen teminatlardır. Üreticiler bu Elüs’lerle bankalardan faizsiz kredi kullanabilirler.
- Pazar İstikrarı: Ürünler depolandığı için, üreticiler piyasa fiyatlarının daha yüksek olduğu dönemlerde satış yapabilir. Bu da piyasada arz-talep dengesini sağlar ve fiyat dalgalanmalarını azaltır.
Bölgemizde Lisanslı Depoculuk: Alanında dünyada tek olan hepimizin gurur kaynağı Giresun Fındık Lisanslı Depoculuk A.Ş. (GİFLİDAŞ)’nin yanısıra fındık üretim bölgelerinde lisanslı depoculuk yatırımlarının ivedilikle artırılması gerekmektedir. Bunun için devlet teşviklerinden faydalanılabilir. Bu süreçte yerel üretici birlikleri, sivil toplum kuruluşları ile oda ve borsaların iş birliği temin edilerek Fındık Lisanslı Depoculuğu yaygınlaştırılmalıdır.
Ayrıca Lisanslı depoların dijital platformlarla entegrasyonu (Ticaretin spot borsa ve Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) üzerinden) yapılması sağlanmalıdır.
Fındık Ticareti ve Dijitalleşme
Karadeniz, fındığın anavatanı olarak dünyada tanınmaktadır. Ancak bu güçlü konumumuzu daha da ileriye taşımamız gerekiyor. Fındık ticaretinin dijitalleşmesi, sektörün küresel ölçekte daha rekabetçi hale gelmesini sağlayacaktır. Karadeniz fındığının global markalaşma süreci, dijital platformlar ve lisanslı depoculuk sayesinde hızlanabilir.
Geleneksel ticaret yöntemleri, alıcı ve satıcıyı aynı pazarda buluşturmak için zaman ve maliyet açısından verimsizdir. Oysa ki, dijital platformlar sayesinde bu süreç daha hızlı, şeffaf ve erişilebilir hale gelebilir.
Ayrıca, fındık, organik ve sürdürülebilir ürünlere yönelik artan talepten yararlanabilir. Üreticiler, ürünlerini sürdürülebilirlik ve izlenebilirlik kriterlerine uygun şekilde sertifikalandırarak premium pazarlarda daha yüksek fiyatlarla satış yapabilirler.
Bugün fındık ticaretinde dijitalleşmenin ilk adımlarını atmayı hedefliyoruz. Şu anda sektörde böyle bir sistem yok, ancak bu durum Karadeniz bölgesinden bir değişim hareketi başlatmamız için büyük bir fırsat.
Yeni bir dijital ticaret platformu geliştirmeyi öneriyorum:
Üreticiler fındıklarını bir çevrimiçi portal üzerinden satışa çıkarabilir. Tüccarlar da bu portalda fiyat teklifleri vererek en iyi ürünü doğrudan üreticiden satın alabilir.
Bu sistem, hem yerli hem de yabancı alıcılara hitap edecek şekilde tasarlanabilir. Böylece, üretici tüccar sanayici ihracatçı hatta globalde nihai alıcı zincirini birbirine bağlar ve dijital izlenebilirlik haritası oluşturulabilir.
E-Fındık Pazarı: Üreticilerin ürünlerini listelediği, alıcıların doğrudan teklif verebildiği bir platform oluşturulabilir. Bu platformda, ürün kalitesine göre filtreleme yapılabilir, ödemeler güvenli altyapılarla sağlanabilir ve lojistik firmaları sisteme entegre edilerek ürünlerin güvenli taşınması temin edilebilir.
Dijitalleşmenin Faydaları:
- Global Pazarlara Açılma: Dijital platformlar, yerel alıcıların yanı sıra dünya çapındaki ithalatçılarla iş birliği yapılmasına olanak tanır.
- Şeffaflık, Güven ve Kalite Standartlarının Sağlanması: Alıcı ve satıcı arasındaki tüm işlemler kayıt altına alınarak sahtecilik, dolandırıcılık gibi hileli işlemlerin önüne geçilebilir. Süreç otokontrollerle kendi güvenliğini sağlar; bağımsız denetim/gözetim kuruluşları ile kalite ve güvence referansları oluşturularak taklit ve tahşişin önüne geçilmiş olur. Blockchain teknolojisi ile tedarik zinciri boyunca ürünün kaynağı ve işlem geçmişi izlenebilir hale gelir.
Dijital platformlarda ürünler, kalite sertifikaları ile listelenir. Bu sertifikalarda, ürün spesifikasyonunun yanında fiyat bilgileri ve lojistik detayları kolayca görülebilir. Üreticiler, ürünlerini daha yüksek standartlarla sunarak rekabet avantajı elde eder.
- Hız ve Kolaylık: Tek tıkla satış işlemi gerçekleştirilir. Dijital platformlar, satış işlemlerini hızlandırarak hem üreticinin hem de tüccarın zamandan tasarruf etmesi sağlanır.
Zorluklar ve Çözüm Önerileri:
1. Teknolojik Altyapı Eksikliği: İnternet erişimi sınırlı olan kırsal bölgelerin internet erişimi ve teknoloji altyapısı güçlendirilmelidir.
2. Eğitim Eksikliği: Üreticiler dijital araç ve platformları kullanma konusunda eğitim ve destek programları ile teşvik edilmelidir. Özellikle genç çiftçilerin bu süreçte aktif rol alması sağlanmalıdır.
3. Maliyetler: Küçük üreticilerin dijital platformlara katılımı teşvik edilmeli desteklenmelidir.
Fındık Ticaretinin Dijitalleşmesi Gelecekte;
Fındık ticaretinin dijitalleşmesi, yalnızca üretici ve alıcı arasındaki ilişkileri dönüştürmekle kalmaz, aynı zamanda Karadeniz Bölgesi'ni global ticaret arenasında daha rekabetçi bir konuma taşıyacaktır.
Fındık e-ticaret merkezleri oluşturularak uluslararası ticaret kolaylaştırılabilir.
Yapay zeka ve veri analitiği, üreticilere piyasa talepleri ve fiyatlandırma hakkında daha detaylı bilgiler sunarak stratejik kararlar almalarına yardımcı olabilir. Ayrıca, yeşil lojistik çözümleri entegre edilerek sürdürülebilirlik teşvik edilebilir.
Öneriler:
Bu vizyon, fındık sektörünü geleceğe taşımayı hedefliyor. Dijital platformlarla entegre edilmiş lisanslı depoculuk uygulaması üreticilerimize daha güçlü bir ekonomik zemin sağlayacak, bölge ekonomisini canlandıracak ve Karadeniz’i dünya ticaretinde bir marka haline getirecek. (Aralık-2024 Giresun)